Kody QR – czy płatności z ich pomocą są bezpieczne?

Kody QR są wszędzie – na opakowaniach produktów, w menu restauracji, na billboardach i w reklamach. Ułatwiają dostęp do informacji i przyspieszają wiele codziennych czynności, w tym płatności. Ale czy korzystanie z nich jest naprawdę bezpieczne? Czy skanując kod QR, nie narażamy się na ryzyko cyberataków lub oszustw finansowych?

Co to jest kod QR?

Kod QR (Quick Response) to dwuwymiarowy kod kreskowy, który może przechowywać znacznie więcej informacji niż tradycyjne kody liniowe. Został opracowany w Japonii w 1994 roku i początkowo był wykorzystywany w przemyśle samochodowym. Po premierze w 2002 roku w Japonii SHARP J-SH09, pierwszego telefonu z wbudowanym skanerem QR, pojawiały się kolejne aplikacje, które sprawiły, że skanowanie stało się dostępne dla wszystkich.

Dziś kod kreskowy QR jest powszechnie stosowany na całym świecie w różnych dziedzinach. Do jego popularności w dużej mierze przyczyniła się pandemiczna rzeczywistość, w której masowo wprowadzano nowe, bezdotykowe rozwiązania oraz… był to główny sposób potwierdzenia posiadania Unijnego Certyfikatu Covid.

Według raportu Starcom „QR kody w komunikacji z konsumentem” z 2022 roku 70% polskich respondentów chociaż raz korzystało z kodów QR, a 64% badanych przyznaje, że robi to regularnie.

Do czego służy kod QR?

Wykorzystanie kodów QR do zapisu jest niezawodnym narzędziem, które gwarantuje prawidłowość wszystkich zapisanych informacji. Z perspektywy odbiorcy, który przy wykorzystaniu odpowiednich aplikacji może zeskanować kod 2D i odczytać kod QR, bez potrzeby kopiowania informacji lub wpisywania wszystkich niezbędnych informacji ręcznie jest to wygodne rozwiązanie. Do czego służy kod QR i gdzie możesz się z nim spotkać?

• Do szybkiego przekierowania na stronę internetową – po zeskanowaniu kodu QR możesz natychmiast przejść do określonej witryny bez konieczności wpisywania adresu URL. Możesz się z tym spotkać na ulotkach i materiałach reklamowych lub np. kiedy chcesz dodać zaufane urządzenie do swojego konta na platformie streamingowej.
• Pobierania aplikacji mobilnych – kody QR umożliwiają bezpośrednie przekierowanie do sklepu z aplikacjami, co ułatwia instalację lub np. ocenę aplikacji. Zeskanowanie kodu automatycznie otwiera stronę danej aplikacji w Google Play czy App Store, a to oszczędza czas i eliminuje konieczność jej ręcznego wyszukiwania. Tego typu rozwiązanie jest często stosowane w materiałach promocyjnych i na stronach internetowych.
• Uwierzytelniania podczas logowania – podczas potwierdzania tożsamości cyfrowy system dostępu wykorzystuje kody QR jako elektroniczne paszporty do logowania na strony internetowe lub do aplikacji. Wystarczy wyświetlić kod na ekranie komputera i zeskanować go smartfonem, aby natychmiast zweryfikować swoją tożsamość. Dzięki temu nie musisz wpisywać skomplikowanych haseł – jedno skanowanie uwierzytelnia Twoje dane i zapewnia dostęp.
• Weryfikowania biletu – kody QR są powszechnie używane do potwierdzania autentyczności biletów wstępu na wydarzenia czy też przejazd środkami komunikacji. Po zakupie online otrzymujesz kod QR z niezbędnymi informacjami. Przy wejściu obsługa skanuje go, co pozwala na szybkie potwierdzenie rezerwacji. Dzięki temu proces jest sprawniejszy, a ryzyko fałszerstw mniejsze.
• Prezentowania menu w restauracjach – coraz więcej restauracji wykorzystuje kody QR do udostępniania menu w formie cyfrowej. Możesz łatwo zeskanować kod znajdujący się na stoliku i szybko przejrzeć ofertę lokalu na swoim smartfonie.
• Realizowania transakcji finansowych – kody QR ułatwiają dokonywanie płatności, zarówno w sklepach stacjonarnych, jak i podczas zakupów online. Jeśli chcesz zapłacić bezgotówko za zakupy w sklepie stacjonarnym, możesz zeskanować kod QR, który przekieruje Cię do bramki płatniczej lub cyfrowego portfela, gdzie możesz wybrać wygodną dla siebie formę płatności.

Natomiast podczas płatności online możesz zeskanować kod przy pomocy swojej aplikacji bankowej – jeśli udostępnia ona taką funkcję – a wszystkie niezbędne dane do przelewu są automatycznie uzupełniane, co znacznie skraca czas potrzebny na finalizację transakcji. To rozwiązanie możesz znaleźć na rachunku za prąd czy gaz, ale też podczas zlecania wpłaty w Walutomacie.

Rodzaje kodów QR

Kwadratowe kody kreskowe mogą różnić się od siebie liczbą modułów (pikseli), które tworzą obraz. Im kod QR jest większy, tzn. zawiera więcej modułów, tym więcej danych może przechowywać.
Natomiast w zależności od funkcjonalności można wyróżnić dwa główne typy kodów QR:

• Statyczne – zawierają stałą informację, której nie można zmienić po wygenerowaniu kodu. Są idealne do zastosowań, gdzie treść nie ulega zmianie, np. linki do stron internetowych czy dane kontaktowe.
• Dynamiczne – pozwalają na edycję zawartości bez konieczności tworzenia nowego kodu. Są szczególnie przydatne w kampaniach marketingowych, gdzie treść może być aktualizowana, np. oferty promocyjne czy informacje o wydarzeniach.

Jak zeskanować kody QR?

Skanowanie kodu QR jest proste i nie wymaga specjalistycznej wiedzy. Kody QR odczytuje się za pomocą urządzeń mobilnych z wbudowaną kamerą internetową (smartfony, tablety).

1. Uruchom aparat w smartfonie – większość telefonów ma wbudowaną funkcję rozpoznawania kodów QR w aplikacji aparatu.
2. Skieruj obiektyw na kod QR – upewnij się, że cały kod znalazł się w zaznaczonym obszarze i jest dobrze widoczny.
3. Poczekaj na automatyczne rozpoznanie kodu – na ekranie pojawi się powiadomienie z informacją o zawartości kodu i opcją przejścia do niej, np. przejście na stronę o podanym adresie URL.

Jak zeskanować kody QR, jeśli twój telefon ich nie rozpoznaje automatycznie? Możesz pobrać jedną z wielu bezpłatnych aplikacji mobilnych pozwalających na odczytanie takiego kodu kreskowego QR.

Jak zapłacić kodem QR?

Płatności za pomocą kodów QR są coraz bardziej popularne ze względu na ich wygodę i szybkość. Jest wiele sytuacji, kiedy możesz płacić kodem QR.

Jak płacić kodem QR w sklepie lub restauracji?

• Zeskanuj kod QR – może być on wyświetlony na terminalu płatniczym, kasie fiskalnej lub na wydrukowanym rachunku. Przekieruje cię on do systemu płatniczego, z którego korzysta sklep lub restauracja.
• Wybierz formę płatności, z jakiej chcesz skorzystać – najczęściej będzie to BLIK, Google Pay lub Apple Pay albo operator płatności, np. Przelewy24.
• Sprawdź poprawność danych – upewnij się, że kwota i nazwa odbiorcy są prawidłowe.
• Autoryzuj płatność zgodnie z procedurą wybranej formy płatności.

Jak zapłacić kodem QR fakturę lub zrealizować przelew?

• Zaloguj się do aplikacji banku, z którego korzystasz.
• Wybierz opcję płatności kodem QR – zazwyczaj dostępna w menu głównym lub w sekcji „Przelewy” lub „Płatności”.
• Zeskanuj kod QR z rachunku i poczekaj aż aplikacja automatycznie wypełni dane do przelewu za ciebie.
• Zweryfikuj czy kwota i dane odbiorcy są poprawne.
• Potwierdź przelew wybranym sposobem autoryzacji. Ten sposób zlecania płatności eliminuje ryzyko pomyłki i jest wygodnym rozwiązaniem podczas zlecania przelewów.

Jak wygenerować kod QR do przelewu?

• Otwórz aplikację bankową i zaloguj się do niej.
• Znajdź opcję generowania kodu QR – np. w sekcji „Inne operacje” pod nazwą „Utwórz kod QR”.
• Wybierz właściwy rachunek, na który mają trafić środki, uzupełnij parametry jak tytuł i kwota i potwierdź wygenerowanie kodu.
• Aplikacja stworzy kod QR zawierający wszystkie niezbędne informacje do przelewu, które możesz udostępnić. Osoba, która zeskanuje otrzymany od ciebie kod w swojej aplikacji bankowej będzie mogła zlecić przelew na twój rachunek zgodnie z wpisanymi przez ciebie parametrami. Dzięki temu ty nie musisz udostępniać nikomu swojego numeru rachunku ani innych danych.

Pamiętaj, że dokładny proces może się różnić w zależności od banku i używanej aplikacji. Warto zapoznać się z instrukcjami dostarczonymi przez swoją instytucję finansową.

Qushing, czyli kiedy odczyt kodu QR może być niebezpieczny

Kody QR nie pokazują bezpośrednio, co się za nimi kryje ani na jakie strony prowadzą. Niestety, cyberprzestępcy wykorzystują coraz bardziej podchwytliwe metody oszustw, również qushing, czyli oszustwo z wykorzystaniem spreparowanego kodu QR. Odczyt takiego kodu powoduje przekierowanie do fałszywej witryny, np. bankowej lub instalację złośliwego oprogramowania na twoim urządzeniu.

Takie działania mogą prowadzić do utraty danych osobowych, a nawet pieniędzy, jeśli uwierzysz, że poprzez kod QR możesz coś taniej kupić lub zalogować się do banku.
Dlatego korzystaj z kodów QR rozsądnie i nie skanuj ich bez zastanowienia. Aby uniknąć problemów, odczytuj tylko te kody QR, które pochodzą od zaufanych źródeł. Dokładnie sprawdzaj, na jaką stronę następuje przekierowanie – szczególnie jeśli zamierzasz podać na niej swoje dane lub coś pobrać. Nie skanuj kodów umieszczonych w przypadkowych miejscach, takich jak naklejki na przystankach, ulotki niewiadomego pochodzenia czy podejrzane wiadomości. Spreparowane kody QR mogą pojawić się nawet na takich urządzeniach jak parkometry.
W przypadku płatności i przelewów z wykorzystaniem kodów QR zawsze przed potwierdzeniem operacji upewnij się, że wszystkie dane są poprawne.

---

Przedstawione, w dystrybuowanych przez serwis raportach, poglądy, oceny i wnioski są wyrazem osobistych poglądów autorów i nie mają charakteru rekomendacji autora lub serwisu walutomat.pl do nabycia lub zbycia albo powstrzymania się od dokonania transakcji w odniesieniu do jakichkolwiek walut lub papierów wartościowych. Poglądy te jak i inne treści raportów nie stanowią „rekomendacji” lub „doradztwa” w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 o obrocie instrumentami finansowymi. Wyłączną odpowiedzialność za decyzje inwestycyjne, podjęte lub zaniechane na podstawie komentarza, raportu lub z wykorzystaniem wniosków w nim zawartych, ponosi inwestor. Autorzy serwisu są również właścicielem majątkowych praw autorskich do treści. Zabronione jest kopiowanie, przedrukowywanie, udostępnianie osobom trzecim i rozpowszechnianie treści w całości lub we fragmentach bez zgody autorów serwisu. Zgodę taką można uzyskać pisząc na adres kontakt@walutomat.pl.