Który kraj jako pierwszy zrezygnuje z gotówki?

Jak zapowiada wielu ekspertów, przyszłością płatności i systemów finansowych będą transakcje bezgotówkowe. Aktualnie to w Szwecji gotówka jest wykorzystywana w najmniejszym stopniu. Co więcej, niezwykle popularne są tam płatności bezdotykowe, a pandemia jeszcze bardziej pogłębiła to zjawisko. Według badań szwedzkiego banku Klarna aktualnie 73% transakcji odbywa się w sposób bezdotykowy, natomiast przed pandemią było to około 63%. Jak widać, Szwedzi unikają nie tylko banknotów, ale również dotykania terminali płatniczych. 

Czy korona szwedzka może czuć się zagrożona?

W Szwecji gotówka stanowi około 1% PKB – żaden inny kraj na świecie nie ma tak małej ilości fizycznych pieniędzy w obiegu. Dla porównania w strefie euro ten współczynnik wynosi około 10%. Już od kilku lat słyszy się zapowiedzi wycofania koron szwedzkich w gotówce do roku 2030. Tym samym Szwecja stałaby się pierwszym państwem na świecie z takim innowacyjnym rozwiązaniem. Powszechne transakcje cyfrowe zapewniają przejrzystość oraz pozwalają unikać zjawiska prania pieniędzy czy chociażby niepłacenia podatków. 

Będąc w Szwecji, w wielu sklepach i restauracjach możemy spotkać się z tabliczką informującą o nieprzyjmowaniu gotówki. Kartą można zapłacić praktycznie wszędzie, nawet na bazarach, czy w kościołach. W sposób bezgotówkowy możemy także przekazać datek bezdomnemu, dzięki specjalnej aplikacji Swish, która jest międzybankowym system rozliczeń płatności bezgotówkowych. Za bilety komunikacji miejskiej praktycznie nie da się zapłacić monetami czy banknotami. 

Dlaczego korona szwedzka w gotówce traci na popularności?

Najważniejszym powodem, dla którego Szwedzi coraz mniej chętnie korzystają z gotówki, jest wygoda. Istotna pozostaje również opłacalność transakcji oraz zaufanie obywateli do krajowych banków i instytucji finansowych. Płatności bezgotówkowe przyczyniły się również do spadku liczby przestępstw, oszustw oraz ograniczenia szarej strefy. Wielu Szwedów, przyzwyczajonych do korzystania z kart czy cyfrowych płatności, czasami patrzy na gotówkę w podejrzany sposób. Postęp technologiczny kraju i gotowość do korzystania z płatności cyfrowych sprawiła, że Szwedzi elastycznie dostosowali się do zmieniających się standardów płatniczych. 

Zamiana SEK na e-koronę

W roku 2016 bank centralny Szwecji zakomunikował pomysł wprowadzenia cyfrowego pieniądza. E-korona miałaby pozwolić na zachowanie dostępu do pieniądza państwowego, aby uniezależnić Szwedów od rozwiązań oferowanych tylko przez podmioty prywatne. Cyfrowy SEK miałby być alternatywnym system płatności, który mógłby działać na wypadek sytuacji kryzysowych. Aktualnie projekt jest w fazie badań i tworzenia ewentualnych regulacji prawnych. Według prezesa Riksbanku e-korona powinna mieć taki sam status jak monety i banknoty SEK. 

Czy wycofanie gotówki to dobry pomysł? 

Jak to w życiu bywa, wszystko ma swoje plusy i minusy. Oprócz wygody płatności bezgotówkowych wiele osób zaczyna dostrzegać również pewne zagrożenia. Riksbank obawia się, że osoby z młodszego pokolenia nie będą miały pojęcia, jak wyglądają monety i banknoty korony szwedzkiej, kiedy te całkiem znikną z obiegu (tutaj pisaliśmy szerzej o historii korony norweskiej). Transakcje cyfrowe w pewnym stopniu wykluczają też osoby starsze, które niekoniecznie radzą sobie z nowymi technologiami. 

W kraju coraz mniej banków oferuje klientom obsługę gotówkową, co może być dla niektórych problematyczne. Płatności cyfrowe są również uzależnione od internetu oraz sieci energetycznej. W razie kryzysu, zakłóceń cyfrowego systemu płatniczego lub wojny może więc dojść do sytuacji, podczas której Szwedzi zostaną odcięci od pieniędzy. Według regulacji prawnych płatności gotówkowe muszą być powszechnie akceptowalne w Szwecji, jednak niektóre firmy omijają tę zasadę, co sprawia, że gotówka jest dyskryminowana.