Podróż po walutach Europy Środkowo-Wschodniej – RON, HUF, BGN

Lokalne waluty odegrały (i wciąż odgrywają) kluczową rolę w kształtowaniu tożsamości narodowej i stabilności ekonomicznej takich państw jak Rumunia, Bułgaria czy Węgry. Poznajmy historię, obecną pozycję i perspektywy dla rumuńskiego leja (RON), bułgarskiego lewa (BGN) oraz węgierskiego forinta (HUF).

Lew, czyli waluta Bułgarii (BGN)

Oficjalną jednostką monetarną w tym kraju jest lew bułgarski (BGN), emitowany przez Narodowy Bank Bułgarii. Oprócz historycznych powiązań z Imperium Osmańskim, nazwa „lew” związana jest z symbolem narodowym, który znajduje się w herbie i symbolizuje siłę, odwagę oraz władzę. 1 lew bułgarski dzieli się na 100 stotinek.

Historia tej waluty zaczyna się w 1881 roku. Posiadała wtedy częściowe pokrycie w złocie, na wzór francuskiego franka. Do pierwszych poważniejszych zmian doszło w wyniku wojen bałkańskich. Ich skutkiem było odejście od parytetu złota. To jeden z czynników, który spowodował wysoką inflację BGN. Stabilizacja podwyższonej dynamiki cen wymagała uzależnienia kursu lewa od dolara w 1924 roku. W kolejnych latach XX wieku, w wyniku zmian sytuacji geopolitycznej, notowania bułgarskiej waluty powiązane były z marką niemiecką, a potem z rublem radzieckim. Ważnym aspektem był także upadek komunizmu w 1991 roku, który doprowadził do kolejnych reform ekonomicznych. W opisywanym okresie waluta Bułgarii była kilkukrotnie dewaluowana. Ostatnia taka zmiana miała miejsce w 1999 roku, kiedy to 1 nowy lew zastąpił 1000 starych lewów.

Czy euro zastąpi lewa bułgarskiego?

Od 2001 roku BGN jest powiązany sztywno z euro po kursie 1 EUR = 1,95583 BGN. To zapewnia walucie stabilność, ułatwia handel międzynarodowy i zwiększa wiarygodność na rynkach międzynarodowych. Mimo że Bułgaria jest członkiem Unii Europejskiej już od 2007 roku, to jej starania o wejście do strefy euro ciągle trwają. Niepowodzeniem zakończyły się próby dołączenia do niej w 2025 roku. Powodem były zbyt wysoka inflacja i kryzys polityczny z poprzednich lat. Zanim kraj przystąpi do strefy euro, lew będzie pełnił rolę stabilnej waluty lokalnej. A tutaj można sprawdzić aktualny kurs lewa bułgarskiego.

Lej, czyli waluta Rumunii (RON)

Rumuni poskromili jeszcze starszego lwa, niż ich południowi sąsiedzi. Lej rumuński jest oficjalną jednostką monetarną Rumunii od 1867 roku. Nazwa wywodzi się od słowa „leu”, które w rodzimym języku oznacza króla wszystkich zwierząt. To nawiązanie także do dawnych holenderskich monet z XVII wieku (talarów niderlandzkich) przedstawiających lwy. Waluta Rumunii, podobnie jak Bułgarii, przeszła wiele reform w wyniku wojen, inflacji czy zmian gospodarczych. Aktualnie 1 lej to 100 bani.

Historia leja rumuńskiego

Lej powstał przed wyzwoleniem się państwa spod wpływów tureckich. Podobnie jak kurs bułgarskiego lewa, w czasie II wojny światowej kurs leja był związany z niemiecką marką. Gdy po wojnie kraj został zajęty przez Związek Radziecki, walutę przyrównano do rubla. Kolejnych reform walutowych dokonywano także w latach 1947 i 1952. Ostatnia miała miejsce w 2005 roku. W wyniku denominacji powstał czwarty lej rumuński, który jest w obiegu do dziś. Wtedy też 1 RON (Romanian New Leu) zastąpił 10 000 ROL (Romanian Old Leu). Tutaj można sprawdzić aktualne notowania waluty Rumunii.

Rumunia w strefie euro? 

Rumunia należy do Unii Europejskiej od 2007 roku. Jednak jej przystąpienie do strefy euro wciąż pozostaje odległe. W przeciwieństwie do bułgarskiego lewa, lej pozostaje walutą zmiennokursową. Pomimo rosnącej integracji z europejską gospodarką, RON prawdopodobnie pozostanie lokalną walutą jeszcze przez wiele lat. Aby przystąpić do strefy euro, Rumuni będą musieli przeprowadzić dalsze reformy gospodarcze oraz opanować inflację. Jej odczyt za październik 2024 roku wyniósł 4,7% r/r. Dla porównania w Bułgarii jest to 1,8% r/r.

Forint, czyli waluta Węgier (HUF)

Najmłodszą walutą w tym zestawieniu jest węgierski forint. Sama nazwa pojawiła się już w XIII wieku, kiedy w ramach dualizmu austro-węgierskiego to forint był odpowiednikiem austriackiego guldena. Jednak obecną walutę wprowadzono w 1946 roku. Była ona elementem stabilizacji gospodarczej po II wojnie światowej. Po drodze pożegnano się z węgierską koroną i pengő. Nazwa forint nawiązuje do złotego florenckiego – monety używanej na Węgrzech jeszcze w średniowieczu. We Florencji złote monety nazywano „fiorino d’oro”, co z upływem czasu ewoluowało w „florentinus”, aż przybrało ostateczną formę.

Forint początkowo był powiązany ze złotem, jednak z czasem przeszedł na system waluty fiat, emitowanej przez Narodowy Bank Węgier. Oficjalnie jeden forint dzieli się na na 100 fillérów. Jednak w praktyce fillér zniknął z obiegu z powodu wysokiej inflacji i niewielkiej wartości. Obecnie używane są tylko forinty – monety i banknoty w podstawowych wartościach.

Węgry daleko od eurozony

Węgry, tak jak Polska, są członkiem Unii Europejskiej od 2004 roku. Mimo że duża część transakcji międzynarodowych, szczególnie z krajami Unii Europejskiej, odbywa się w euro, to forint utrzymywany jest tam jako oficjalny środek płatniczy. Nic nie wskazuje na zmianę tego podejścia. Oprócz polityki gospodarczej, która często odbiega od unijnych standardów, przeszkodą na drodze do wejścia do strefy euro jest także znacząca zmienność kursu w stosunku do wspólnej waluty. Tutaj można natomiast sprawdzić aktualny kurs forinta węgierskiego w stosunku do złotego.

Lew, lej i forint – porównanie i wnioski

Lew bułgarski, lej rumuński i forint węgierski to trzy waluty o bogatej historii i kluczowym znaczeniu dla lokalnych gospodarek Europy Środkowo-Wschodniej. Podczas gdy Bułgaria i Rumunia dążą do wejścia do strefy euro, Węgry zachowują dystans. Mimo to każda z wymienionych walut odgrywa istotną rolę w kształtowaniu stabilności finansowej regionu i jego pozycji w globalnej gospodarce. Jednocześnie są one symbolami suwerenności narodowej. Tak jak inne państwa w Unii Europejskiej, Bułgaria, Rumunia i Węgry zobowiązały się do przystąpienia do strefy euro. Jednak w przypadku krajów członkowskich UE nie istnieje żadna wiążąca data porzucenia własnej waluty.