Rajd Świętego Mikołaja na rynkach – teoria czy mit?

Inwestorzy i analitycy często w grudniu mówią o „rajdzie Świętego Mikołaja”. Jakie są efekty działania tego zjawiska i czy rzeczywiście można je zauważyć na giełdach i rynku walutowym? Wyjaśniamy, czym jest „rajd Świętego Mikołaja” (zwany też efektem grudniowym lub efektem przełomu roku) i jak działają rynki w dni wolne od pracy. 

Święta na rynku walutowym

Rynek walutowy, z angielskiego zwany również rynkiem forex (foreign exchange), to największy rynek na świecie. Handel trwa na nim non-stop przez 24h, ale z ważnymi ograniczeniami. Po pierwsze są to 24 godziny na dobę, ale tylko w dni robocze. Wszystko zaczyna się w niedzielę o godz. 23:00 polskiego czasu, gdy do gry przystępują Nowozelandczycy. Tydzień handlowy kończy się w piątek o 22:00 naszego czasu i kursy walut zamierają, kiedy zamyka się rynek amerykański. 

To jest podstawowe ograniczenie, ale do tego dochodzą też święta państwowe w różnych krajach. Rzadko jeden termin dotyczy kilku państw. Dlatego w takich sytuacjach rynek walutowy nie zamiera całkowicie, ale skala ruchów może być ograniczona. Zwłaszcza, jeśli jest to naprawdę duży rynek inwestycyjny. Tak jest chociażby w USA w przypadku Święta Niepodległości czy w Chinach przy okazji Nowego Roku. Jest jednak taki czas w roku, kiedy większość istotnych graczy solidarnie ma czas wolny. Mowa tutaj o Świętach Bożego Narodzenia, kiedy handel w praktyce ustaje na większości rynków, w tym na rynku walutowym.

Nie znaczy to oczywiście, że nie ma w ogóle możliwości wymiany waluty w tym czasie. Można to zrobić chociażby w serwisie Walutomat.pl. W praktyce nie ma problemu z wymianą walut także w okresie świątecznym.

Rajd Świętego Mikołaja na giełdzie i nie tylko 

Boże Narodzenie to brak handlu nie tylko na rynku forex, ale także np. na większości parkietów giełdowych. W głównej mierze właśnie w kontekście giełdy (ale nie tylko) inwestorzy i analitycy często lubią w grudniu używać stwierdzenia o „rajdzie Świętego Mikołaja”. Ogólnie rzecz biorąc, według tej teorii w grudniu na rynkach panuje większy optymizm. Na parkietach króluje kolor zielony i notowania rosną. Nie wszyscy zgadzają się z tą teorią i skala takiego rajdu może być różna. Wszystko zależy od konkretnego roku i wybranego do analizy instrumentu. Z reguły podawanych jest kilka przyczyn tego zjawiska. Jedni mówią bardzo ogólnie o świątecznym optymizmie. Niektórzy wskazują z kolei na optymalizację podatkową (tutaj raczej w kontekście inwestorów indywidualnych). Jeszcze inni uważają, że znaczenie ma też porządkowanie portfela akcyjnego przez inwestorów instytucjonalnych, które jest okazją do poczynienia przez nich zakupów. Jakie by nie były rzeczywiste bodźce, to wielu inwestorów wierzy w ten rajd. Często skutkuje on hossą także w styczniu. Wtedy mali gracze z reguły odbierają zyski z całego tego okresu.

Samospełniająca się przepowiednia?

Pod tym terminem w ekonomii rozumie się zjawiska, które – nawet jeśli nie mają jednoznacznych przyczyn – znajdują potwierdzenie w rzeczywistości, bo inwestorzy wierzą w ich istnienie. W przypadku „rajdu Świętego Mikołaja” działa to dość prosto. Skoro wiadomo, że ceny będą rosnąć, to warto kupować. Jeżeli ludzie wierzą, że warto kupować, to samym kupnem, zgodnie z prawami popytu i podaży, podnoszą cenę akcji. W rezultacie zjawisko to w pewnym sensie napędza się samo. Samospełniającą przepowiednią tłumaczy się zresztą skuteczność wielu „prawidłowości” rynkowych – np. tego, że złoto jest dobrą inwestycją na trudne czasy. Skoro wierzymy w tę prawidłowość i kupujemy złoto właśnie wtedy, jego cena rośnie.

Rynki walutowe na przełomie roku

Jeżeli komuś znudzi się już zajadanie kolejnego ciasta lub wznoszenie następnego toastu noworocznego, to warto spojrzeć, jak w czasie świątecznym zachowują się rynki i kształtują np. kursy walut. Dzięki temu można samemu wyciągnąć wnioski, czy to dobry moment na inwestycje lub wymianę waluty. Ruch na rynku walutowym powinien wracać powoli do normy już od otwarcia sesji 2 stycznia. Warto pamiętać, że kiedy my 6 stycznia obchodzimy Święto Trzech Króli, to dla reszty świata (oprócz krajów prawosławnych celebrujących wtedy Boże Narodzenie) będzie to normalny dzień handlowy.