Safe haven, czyli bezpieczne przystanie na trudne czasy

W każdej fazie cyklu gospodarczego jedne aktywa cieszą się większym zainteresowaniem, a inne mniejszym. Powodem tej zmienności jest apetyt na ryzyko lub awersja do niego. W czasie hossy zazwyczaj zyskują aktywa bardziej ryzykowne. Jednak podczas recesji to one potrafią odnotowywać największe straty. Co wtedy? Czy spada wszystko? A może są aktywa, które się umacniają? Czym jest bezpieczna przystań na rynkach finansowych i jaką funkcję pełni?

Co to jest safe haven?

Tłumacząc dosłownie z języka angielskiego, safe haven to bezpieczny port lub bezpieczna przystań. Na rynkach finansowych stosuje się zwykle to drugie określenie. Są to instrumenty finansowe obarczone względnie niskim ryzykiem, które w czasach hossy nie odnotowują spektakularnych wzrostów, a nawet potrafią tracić w stosunku do assetów bardziej ryzykownych. Po co więc nam takie aktywa? Sytuacja zmienia się diametralnie, gdy przychodzą niepewne czasy, kiedy apetyt inwestorów na ryzyko spada. Na etapie destabilizacji rynku safe haven ma za zadanie chronić nasz majątek przed utratą wartości. Zastanawiacie się, jak i dlaczego? W momencie odczuwania strachu ludzie szukają bezpiecznej przystani dla swoich pieniędzy, ponieważ to one mocno wpływają na poczucie naszego bezpieczeństwa. Oznacza to, że kapitał przepływa z assetów ryzykownych do safe haven. Innymi słowy, bezpieczna przystań to aktywo, które podczas niestabilności rynków przechowa siłę nabywczą naszego majątku lub zyska na wartości w stosunku do innych aktywów. 

Bezpieczne przystanie – co je różni od innych instrumentów?

Safe haven nie musi posiadać wszystkich z poniżej wymienionych cech. Jednak im więcej ich posiada, tym lepiej spełnia swoją funkcję. Za bezpieczną przystań uważa się trudne do zastąpienia aktywa deficytowe o wysokiej płynności. Oznacza to, że są to assety rzadkie, a mimo to względnie łatwo można je kupić bądź sprzedać. Dodatkowo mają charakter trwały. Z czasem nie starzeją się, nie niszczeją, przez co długoterminowo zachowują swoją jakość. Trudno je podrobić, a jeżeli się da, to w prosty sposób możemy zweryfikować falsyfikat. Na safe haven nie wygasa popyt, czyli są pożądane na każdym etapie rynkowego cyklu – zarówno w czasie hossy, jak i bessy. Część aktywów uważanych za bezpieczną przystań jest emitowana przez podmioty, wobec których kwestia wiarygodności nie może podlegać żadnej dyskusji. 

Co należy do safe haven?

Do bezpiecznych przystani zalicza się metale szlachetne, obligacje rządowe, waluty obce gospodarek rozwiniętych czy akcje defensywne.

• Głównym metalem safe haven jest złoto w formie fizycznej. Charakteryzuje się utrzymywaniem jakości w czasie, ograniczoną podażą, wysoką płynnością i utrzymywaniem popytu. 
• Do safe haven zaliczamy takie waluty obce jak dolar amerykański i frank szwajcarski. Wynika to z fundamentów jakimi są wysoce rozwinięte gospodarki. W połączeniu ze względnie stabilną sytuacją polityczną nadają zarówno państwu, jak i wskazanym walutom, silną pozycję na arenie międzynarodowej (tutaj więcej o tym, czy pozycja dolara jako najpotężniejszej waluty świata jest zagrożona). 
• Za bezpieczną przystań uważa się również obligacje skarbowe. Jako przykład możemy podać papiery dłużne USA lub Niemiec. 
• W skład safe haven wchodzą także akcje defensywne, to znaczy takie, które są odporne na rynkowe cykle. Chodzi o przedsiębiorstwa oferujące usługi, na które popyt nie wynika z koniunktury gospodarczej, a z potrzeb życiowych, tj. spółki z branży energetycznej czy spożywczej.

Bezpieczna przystań – znaczenie 

Aktywa uważane za safe haven są ważnym elementem na globalnym rynku, choć być może nie dostarczają inwestorom wielu emocji. Wahania na ich wykresach są z reguły mniejsze w porównaniu do kursów aktywów bardziej ryzykownych. Jednak bądźmy świadomi, że każdy asset ma swoją specyfikę, która odróżnia go od innych na rynku. Bezpieczna przystań to instrument finansowy, którego głównym zadaniem jest przechowanie siły nabywczej naszych pieniędzy w czasie.